در میان این سئوال پیش میآید؛ چند درصد از اقشار آسیب پذیر مردم از این کالا به عنوان سرمایه اولیه برای امرار معاش خود یا وسیله تردد زندگی معمولی استفاده میکنند.
این موضوع در فضای مجازی توسط کاربران و هم در رسانههای مختلف اعم از دولتی و غیر دولتی از سوی مسئولین و تحلیل گران مورد توجه قرار گرفت و بازتابهای گوناگونی داشت.
آیا بحرانهای مقطعی که در خصوص خودرو و قیمت بنزین پیش آمده میتواند موجب تاثیر گذاریهای عمیق در زندگی مردم محروم و آسیب پذیر کشور شود ؟ آیا ادامه روند پخش و توزیع بنزین تقریبا رایگان میتواند چاره ساز مشکلات اقتصادی کشور باشد؟ یا اینکه بنزین تبدیل به عاملی برای سوزاندن سرمایههای کشور شده است؟
نگاه سیاسی:
در همین رابطه دلایل مختلفی انتشار یافت که سه دلیل عمده آن یعنی شایعه گرانی بنزین در آینده نزدیک که توسط مسئولین تکذیب شد، خرابی نازل های بنزین جایگاههای سوخت و از کار افتادن برخی پمپهای سوخت رسانی و در نهایت جمع آوری کارتهای سوخت آزاد از جایگاهها ،که گفته شده در برخی از جایگاهها کارتهای سوخت تا یک سوم پمپهای عمل کننده و سوخت رسان رسیده بود، عنوان گردید.
با توضیحات فوق باز این سئوال اساسی مطرح است؛ پس باید چه کار کرد تا هم سرمایه اصلی کشور حفظ شود و هم مردم بتوانند از بنزین استفاده نمایند؟ برای پاسخ به این سئوال؛ پیشنهادات زیر ارائه میگردد:
- تولید و توزیع کارتهای سوخت را شاید بتوان یکی از تصمیمات مناسب و درخور تحسین مسئولین در امر مدیریت سوخت خودروها در سال های گذشته دانست. اما اگر در خصوص استفاده از این کارتها و توزیع به موقع کارتهای مفقودی و همزمان آن برای خودروهای تازه به بازار آمده و همچنین سهمیه های مندرج در آن برنامه ریزی مطلوب نگردد؛ تا جایگاه داران نیازی به کارتهای سهمیه آزاد نداشته باشند، خود بخود، کارت سوخت عملا کارآئی خود را از دست داده یا اینکه خود به معضلی افزون بر معضلات دیگر کشور تبدیل میگردد.
- قیمت ارزان و تقریبا رایگان سوخت در ایران عملا این کالای سرمایه ایی و تجدید ناپذیر که با هزینههای گزاف استحصال، پالایش و توزیع میگردد را به کالای مطلوب برای قاچاق نموده است تا آنجا که توانسته سهم عمده ایی در اقتصاد غیر رسمی در تبادلات مرزی ایران با برخی از همسایگان شرقی کشور ایفا نماید. برای پیشگیری و مقابله با این معضل میتوان راه کارهایی همچون منطقه ایی کردن قیمت بنزین در ایران، ایجاد سهمیههای واقعی مصرفی در این مناطق و نهایت شناسنامه دار کردن عوامل فعال در انتقال سوخت غیر رسمی یا همان قاچاق به کشورهای همسایه نمود. این مهم از طریق همسان سازی کارتهای سوخت با پلاک خودروها در این مناطق میسر خواهد شد.
- در سالهای گذشته در نظر گرفتن سهمیه سوخت مسافرتی یکی از اقدامات پسندیده مسئولین برای ترویج مسافرت مردم و توریسم داخلی و گردش سرمایههای نقدینگی در داخل ایران بود، که این مهم فقط برای ایام نورزی و ابتدای سال مد نظر گرفته میشد. این سیاست با برنامه ریزی خاصی در مناطق ویژه و با استفاده از کارتهای سوخت باید به ایام سه ماهه تابستان تعمیم داده شود. به طور مثال کارتهای سوخت خودروهای شرق کشور بتوانند در صورت استفاده در جایگاههای سوخت در غرب یا شمال یا جنوب از این سهمیه ها بهره برداری نمایند.
- هرچند در سال های گذشته برای برخی از خودروهای عمومی و وانت بارها سهمینه بنزین جداگانه ایی مد نظر گرفته میشود ولی این رویه باید با همسان سازی کارتهای سوخت با مدلهای خودرو و کارکردهای خودرو تمامی خودروها عملیاتی شود. به طور مثال تعیین میزان سوخت ماهانه برای خودروهایی که جنبه کالای لوکس داشته و کمترین بهره مصرف عمومی را دارد با خودروهای که وسیله ایی برای امرار معاش و نقلیه عمومی هستند تفاوت فاحش داشته باشد و این مهم فقط همسان سازی کارت های سوخت امکان تحقق دارد.
- احراز هویت کارت سوخت با مدل خودرو در تمامی جایگاههای سوخت کشور از طریق نصب دوربینهای فعال در مبادی ورودی جایگاه. اینگونه دوربینهای تشخیص هویت هم اکنون در مبادی تردد عوارضی اتوبانهای کشور مورد بهره برداری قرار میگیرد. میتوان کاربرد این دوربین ها را به جایگاههای سوخت هم تعمیم داد و در صورت منطبق بودن پلاک خودرو با کارت سوخت نازلهای بنزین فعال و قابل بهره برداری شوند.