اگر مشکلی در هرکدام از قطعاتی که در بالا گفتیم به وجود آید، در عملکرد سیستم خنک کننده اختلال ایجاد شده و سیستم نمیتواند کار خود را بهدرستی انجام دهد. در این صورت، پیشرانه بیشازحد داغ خواهد شد و خودرو اصطلاحاً جوش میآورد. این مشکل میتواند آسیبهای بزرگی به موتور وارد کند و بنابراین باید حتماً از سلامت و کارکرد درست سیستم خنککننده اطمینان حاصل کنید.
در این سیستم، آب رادیاتور از طریق واتر پمپ در اطراف پیشرانه جریان پیدا میکند تا دمای موتور را پایین بیاورد. سپس این آب داغ به رادیاتور منتقل میشود تا توسط جریان هوا و فن خنک شود و دوباره به موتور بازگردد. این چرخه دائماً در پیشرانه خودرو تکرار میشود تا دمای موتور در حد مناسب و درست حفظ شود.
اجزای سیستم خنک کننده موتور
مقاله مرتبط: زمان جوش آوردن خودرو چکار کنیم؟
1- گرفتگی رادیاتور
مشکلات سیستم خنککننده
مقاله مرتبط: علت و علائم خرابی ترموستات ماشین چیست؟
رادیاتور قطعهای شبکهای و مشبک است که آب یا مایع خنککنندهای که اطراف موتور گردش کرده و داغ شده، توسط واترپمپ وارد آن میشود. رادیاتور با استفاده از دو لوله ورودی و خروجی به موتور خودرو متصل شده و داخل آن از مایع خنککننده پر میشود.
وقتی آب داغ وارد رادیاتور میشود، جریان هوا بهتنهایی نمیتواند آن را خنک کند. به همین دلیل، فن خنککنندهای در نظر گرفته شده که با افزایش جریان هوا در میان پرههای رادیاتور، سرعت کاهش دمای مایع خنککننده را افزایش میدهد.
پیشرانههای درونسوز از لحاظ خنککنندگی به دو دسته آب خنک و هوا خنک تقسیم میشود. در حال حاضر همه خودروها از پیشرانههای آب خنک استفاده میکنند و پیشرانههای هوا خنک بیشتر در خودروهای قدیمی مورداستفاده قرار میگرفت اما در موتورسیکلتها هنوز هم شاهد استفاده از پیشرانههای هوا خنک هستیم.
1- سیستم خنک کننده با هوا
لولههای آب مسیری برای عبور آب از درون موتور به رادیاتور است. از طریق این لولهها، آب در کل سیستم خنککننده جریان پیدا میکند.
4- فن خنککننده
ازآنجاییکه پیشرانههای هوا خنک دیگر در خودروها استفاده نمیشوند، در ادامه صرفاً به سیستم خنککننده با آب خواهیم پرداخت که از قطعات زیر تشکیل شده است:
1- رادیاتور
انواع سیستم خنککننده موتور
مقاله مرتبط: ضدیخ و ضدجوش چیست؟ + زمان مناسب تعویض
5- خرابی سنسور دمای آب
این قطعه وظیفه گردش آب را در سیستم خنک کننده خودرو دارد. از این طریق، آب در اطراف سیلندرها جریان پیدا میکند و به رادیاتور منتقل میشود تا خنک شود.
3- لولههای آب
به دلیل سوراخ شدن رادیاتور، نشتی لولههای آب و یا خرابی واتر پمپ، مایع خنککننده نشت پیدا خواهد کرد و سطح مایع داخل سیستم کاهش پیدا میکند. در این صورت، ظرفیت خنککنندگی سیستم پایین میآید و نمیتواند عملکرد درستی داشته باشد.
هرچند خنک کردن موتور ضروری است اما پیشرانه خودرو برای ارائه عملکرد بهینه، باید در دمای مشخصی کار کند که این یعنی دمای موتور نباید از حد مشخصی پایینتر بیاید. برای جلوگیری از این اتفاق، در مدار سیستم خنککننده خودرو ترموستات نصب میشود. علاوه بر این، برای اینکه موتور هنگام سرد بودن سریعتر داغ شده و به دمای ایدهآل برسد هم از ترموستات استفاده میشود. درواقع، ترموستات قطعهای است که دمای موتور را کنترل کرده و آن را در بازه بهینه بهصورت پایدار نگه میدارد.
فن قطعه بسیار مهمی در سیستم خنککننده موتور محسوب میشود و اگر به هر دلیلی مثلی قطعی سیمکشی یا خرابی رله فن، روشن نشود دمای آب بهسرعت بالا میرود و خودرو جوش میآورد.
3- خرابی ترموستات
5- ترموستات
خرابی این سنسور که بسیاری آن را با نام فشنگی میشناسند موجب عدم صدور دستور درست به فن میشود و بدین ترتیب در خنک کردن موتور اختلال به وجود میآورد. اگر این سنسور، دما را بالاتر از واقعیت نشان دهد، ECU دائماً فن رادیاتور را بهاشتباه روشن نگاه میدارد و اگر سنسور، دما را پایینتر از واقعیت نشان دهد، ECU اشتباهاً فن را بکار نمیاندازد و دمای آب بالا خواهد رفت.